Hoe flexibel is de Belgische arbeidsmarkt?

Hieronder probeer ik daar een deel van een antwoord op te geven. Ik bekijk hiervoor in welke mate de werkloosheidsgraad evolueert met de economische conjunctuur. Als de economie sterk groei, zijn er meer mogelijkheden om aan een job te geraken. Als werklozen werkelijk in grote mate onvrijwillig werkloos zijn, dan moet in een groeiende economie de werkloosheid navenant dalen. Omgekeerd, als de economie traag groeit of zelfs krimpt, dan zal de werkloosheid stijgen en leiden tot onvrijwillig werklozen (immers, mensen die voordien aan het werk waren, verliezen hun job).

De figuur hieronder berekent voor de periode 1960-2012 per decennium de correlatie tussen de groei van de werkloosheidsgraad en de economische groei. De beschouwde landen zijn de België, het gemiddelde van zeven buur- en/of toplanden (NL-DL-FR-UK-DK-SW-FI), nog eens Frankrijk apart en de VS. Landen met een flexibele arbeidsmarkt zullen een hoge correlatie vertonen, die bovendien negatief is (hoge economische groei, leidt tot daling van werkloosheid). De vertikale as is dan ook geïnverteerd.

correlatie

Uit de figuur blijkt dat de VS (blauwe lijn) de hoogste correlatie heeft, wat we ook kunnen verwachten, aangezien de Amerikaanse arbeidsmarkt beschouwd wordt als zeer flexibel. Ook de zeven buur- en/of toplanden (groene lijn) hebben een vrij hoge correlatie. Frankrijk (gele lijn), dat beschouwd wordt als een land met een inflexibele arbeidsmarkt doet het de laatste dertig jaar ongeveer even goed als het gemiddelde van de zeven buur- en/of toplanden. België (zwarte lijn), daarentegen, heeft een zeer lage correlatie die het laatste decennium scherp gedaald is, wat wijst op een inflexibele arbeidsmarkt.

Goede en slechte flexibiliteit

De lage correlatie van België in het laatste decennium zou echter ook een goede zaak kunnen zijn: stel dat deze veroorzaakt wordt doordat in de huidige crisis de werkloosheid maar weinig afnam, door bijvoorbeeld maatregelen van technische werkloosheid. Op die manier konden de bedrijven hun werknemers in dienst houden, maar toch deels een werkloosheidsuitkering geven. Als de economie dan terug aantrekt, kan het bedrijf gemakkelijk zijn productie opvoeren.

Je zou dus kunnen spreken van “slechte” correlatie (namelijk dat werkloosheid sterk zou stijgen in een crisis) en “goede” correlatie (namelijk dat werkloosheid sterk daalt als de economie het goed doet). Om dat na te gaan heb ik de periode 1990-2012 per land opgedeeld in 11 jaren met de hoogste economische groei en 11 jaren met de laagste groei (één jaar valt er tussenuit). Vervolgens wordt de correlatie berekend voor deze twee situaties.

De figuur hieronder geeft de correlatie voor de periode met hoge groei, of de “goede” correlatie. Hieruit blijkt dat de correlatie tussen de werkloosheid en economische groei in België aan de lage kant zit (rood balkje). Als de economie dus relatief sterk groeit, daalt de werkloosheid maar matig. We zouden dan echter graag een hoge correlatie zien, zoals in Nederland (groen balkje).

Het is echter opvallend dat de VS (zwart balkje) een correlatie kennen bij relatief hoge groei die niet veel hoger is dan in België. En de UK, een land waarvan ik ook zou denken dat het een flexibele arbeidsmarkt heeft, heeft een veel lagere correlatie dan België.

correlatie hoge groei

De figuur hieronder geeft de correlatie tijdens de periode van relatief lage groei, of de “slechte” correlatie. Een lage correlatie betekent dat mensen niet massaal hun job verliezen als de economie het minder goed doet. Nu blijkt België het heel goed te doen met de laagste correlatie van alle beschouwde landen.

De VS, daarentegen, die het wat betreft de “goede” correlatie (bij hoge groei) al niet zoveel beter deden dan België, kennen bij lage groei een hoge correlatie. De VS lijken dan het slechtste van twee werelden te hebben: als het minder goed gaat met de economie verliezen mensen snel hun job, maar als het dan terug beter gaat, dan lukt het hen niet in dezelfde mate om terug aan het werk te kunnen. De hoge gemiddelde correlatie van de eerste figuur wordt dan vooral veroorzaakt door “slechte” correlatie.

Nederland is dan weer het spiegelbeeld van de VS: als de economie groeit, dan vinden werklozen makkelijk een job. Als de economie achteruit gaat verliezen relatief weinig mensen hun job (data lopen wel maar tot 2012).

correlatie lage groei

[Let wel, de correlaties zijn berekend voor dezelfde jaren. Het zou best kunnen dat in de VS de werkloosheid snel volgt op een crisis en dat er in België een zekere vertraging optreedt wegens rigiditeiten. Een correlatie tussen jaar N van de economische groei en jaar N+1 van de werkloosheid zou dit kunnen oplossen.]

Op basis van deze cijfers blijken er voordelen verbonden te zijn aan de inflexibele Belgische arbeidsmarkt, namelijk dat bij relatief lage groei de werkloosheid maar matig stijgt. Maar er is ook een keerzijde van de medaille: de werkloosheid daalt ook maar matig als de economie het goed doet. En blijkbaar kan Nederland -op basis van deze cijfers- die keerzijde vermijden.

4 thoughts on “Hoe flexibel is de Belgische arbeidsmarkt?

  1. Permalink  ⋅ Reply

    koenfucius

    August 24, 2013 at 4:29pm

    Zoals steeds een prima zoektocht naar feitelijk onderbouwen van overtuigingen (of het blootleggen van een gebrek aan fundering!)

    Maar ik vraag me toch af of hier niet meer uit de data wordt gepuurd dan er eigenlijk in zit. Ik denk alvast aan twee bronnen van variatie of onzekerheid: de definitie van “werkloos”, en de conditie van de economie wanneer lage groei/krimp omslaat in hoge groei en vice versa.

    Recent stonden de media bol van doemberichten over de schokkende jeugdwerkloosheid in Europa. Zo zouden in Griekenland meer dan 60% van de jongeren tussen 15 en 24 werkloos zijn. Maar wat blijkt? Er wordt geen rekening gehouden met het feit dat slechts weinigen in die leeftijdscategorie werkelijk op zoek zijn naar werk, omdat ze bijvoorbeeld nog aan het studeren zijn. De headline cijfers zijn dus misleidend. Aan werkloosheidsstatistieken wordt al te gemakkelijk een draai gegeven, afhankelijk van wat men probeert aan te tonen.

    Naast zulke—laten we een kat een kat noemen—manipulaties zijn er ook belangrijke verschillen tussen verschillende landen in de categorisering van niet-werkenden: allerhande statuten (langdurig ziekteverlof, brugpensioen, “tewerkgestelde werklozen” enz) doen vragen rijzen bij de vergelijkbaarheid van statistieken tussen landen.

    Daarbij is het ook erg moeilijk verschillende landen op gelijke voet te zetten wat betreft het weer aantrekken van de economie en het effect daarvan op werkloosheid. Niet alleen de veronderstelde verschillen in rigiditeitflexibiliteit spelen hier een rol, maar ook bijvoorbeeld de structuur van de economie (maaksector/dienstensector, proportie staatsambtenaren, handelsbalans), en relatieve toestand en evolutie van vraag en aanbod kunnen de tewerkstellingscurve (wanneer begint men weer te rekruteren, en hoe snel) sterk beïnvloeden.

    Het is bijna onbegonnen werk voor al deze (vaak slecht te definiëren) factoren te controleren in een analyse. Daarom vraag ik me af of het signaal dat je hier meent te ontdekken wel degelijk te vinden is in de ruis.

  2. Permalink  ⋅ Reply

    ix

    August 25, 2013 at 6:12pm

    Ik ben er niet van overtuigd dat dit een goede maatstaf is. Stel dat je veel economische groei hebt, maar om beleidsredenen centreert zich die rond de financiële sector. Enorme bedragen gaan om, maar door de informatisering is er niet echt veel volk nodig om dat te beheren. Resultaat? BNP stijgt, werkzaamheid niet. Dat kan denk ik de resultaten van de UK (deels) verklaren. Zoals je ook wel weet kunnen productiviteitsverbeteringen evengoed groei veroorzaken die totaal niet te zien is in de werkzaamheidsgraad. Weinig nuttige maatstaf dus om de twee te vergelijken.

  3. Permalink  ⋅ Reply

    Manou Doutrepont

    October 13, 2013 at 7:44pm

    Zou de conclusie niet genuanceerder kunnen zijn als men het onderscheid maakt tussen werkzaamheidsgraad en werkloosheidsgraad enerzijds en anderzijds de tewerkstelling ventileert in jobs in de profit sectoren en jobs in de budget sectoren? (zie ook koenfucius)

  4. Permalink  ⋅ Reply

    Vacatures Den Haag

    March 19, 2014 at 12:42pm

    Ik weet niet hoe gaat het met de crisis in Belgie, maar net twee dagen geleden zag de nieuws over de economische crisis in NL. Nou, in het voorjaar 2014 volgens de crisis specialisten blijkt dat in Nederland gaat bijna in elk branche beter dan de afgelopen jaar. Dus de specialisten constateren dat Nederland vanaf 2014 steeds minder zal praten over de economische crisis. Zijn we dus uit de crisis? Blijven maar hopen dat het zo is en zo zal nog verder gaan in elke land!

Leave a Reply

Your email will not be published. Name and Email fields are required.