De nieuwe Vreemdelingenwet en het recht op verblijf in België

Vandaag wordt normaal de nieuwe Vreemdelingenwet goedgekeurd in het parlement. Deze wet laat toe dat niet-Belgen die “een bedreiging zijn voor de openbare orde of nationale veiligheid” uitgezet kunnen worden, zelfs al zijn ze niet veroordeeld.

Op Twitter werd er door sommigen fors gereageerd. Zo twitterde Joël De Ceulaer, senior writer bij De Morgen, dat geen enkele liberaal of christendemocraat ooit nog het woord “rechtsstaat” mag gebruiken als Open VLD en CD&V het wetsontwerp goedkeuren. Tenzij in de uitdrukking: “we hebben de rechtsstaat ondermijnd.” Harde woorden, ook door andere twitteraars.

Mijn stelling is dat de verontwaardiging met betrekking tot de rechtsstaat niet correct is, of toch op zijn minst te laat. Bovendien is de grote verandering bij deze wetswijziging niet het zogenaamd ondermijnen van de rechtsstaat, maar eerder het terug scherper stellen van de rechten die je als Belg hebt tegenover die van een niet-Belg.

Te laat

De verontwaardiging is te laat, omdat het voor de wetswijziging ook al mogelijk was om vreemdelingen het land uit te zetten zonder vorm van proces, zo schreef ook De Morgen. De krant geeft het voorbeeld van de radicale imam El Alami Amaouch die in oktober vorig jaar werd uitgezet, ook al is hij nooit veroordeeld geweest. “De Dienst Vreemdelingenzaken ging voort op verslagen van de staatsveiligheid en de politie.”

Ik heb even “Amaouch” en “De Ceulaer” gegoogled en ook opgezocht op de website van De Morgen, maar heb niets teruggevonden. Tenzij ik iets mis, was de rechtsstaat dus niet in gevaar toen de radicale imam uitgewezen werd.

Recht van bloed vs recht van bodem

Verontwaardiging die te laat is, is niet noodzakelijk onterechte verontwaardiging. Maar het zou ook kunnen dat de verontwaardiging over iets anders gaat. In het wetsontwerp worden de criteria voor uitzetting van vreemdelingen sterk versoepeld. Waar het vroeger niet mogelijk was om mensen die hier geboren waren of voor hun 12 jaar naar België waren gekomen uit te wijzen, wordt dat met de nieuwe wet wel mogelijk.

Dat is moeilijk te aanvaarden. Het betekent immers dat mensen die hier geboren en getogen zijn dan teruggestuurd kunnen worden naar een land waar ze mogelijk nog nooit geweest zijn en geen enkele band mee hebben. Maar dat is moeilijk te aanvaarden, ongeacht of de vreemdeling nu wel of niet veroordeeld is.

Het is een discussie die vorig jaar ook even oplaaide in een andere context. Eind augustus werd bekend dat de zestienjarige Djellza uitgewezen werd. Het meisje was als baby naar België gekomen, maar de ouders hadden nooit geldige verblijfspapieren gekregen. Djellza had de nationaliteit van haar ouders en werd, als minderjarige, samen met haar ouders uitgewezen.

Ik vroeg met toen af waarom iemand die hier als baby aankomt en hier haar hele leven woont niet op eenvoudige wijze Belg kan worden, ook als minderjarige. Dat dit niet mogelijk is, is te verklaren omdat België, net als de meeste Europese landen, het recht van bloed hanteert voor de nationaliteitsverwerving: je krijgt de nationaliteit van je ouders. In Amerikaanse landen is het eerder het recht van bodem: waar je geboren bent bepaalt je nationaliteit.

Ik zou dan ook graag de argumenten kennen waarom het recht van bloed (jus sanguinis) beter zou zijn dan het recht van bodem (jus soli), en of de twee zaken niet gecombineerd kunnen worden. Nu ben ik geneigd om mensen die hier geboren of als jong kind naar hier gekomen zijn en opgegroeid zijn, de Belgische nationaliteit aan te bieden of toch zoveel mogelijk dezelfde rechten als Belgen. Door de criteria sterk te versoepelen in de nieuwe Vreemdelingenwet, gaat men de andere richting uit.

Ik ben er anderzijds nog niet uit of het inderdaad de rechtsstaat ondermijnt als je niet-Belgen uit België verwijdert, ook al is er enkel een sterk vermoeden van terrorisme of zware criminaliteit en heeft een rechter zich daar niet over uitgesproken. (Het is zonneklaar dat dit helemaal niet zou kunnen bij Belgen, maar je kan wel een onderscheid maken tussen Belgen en niet-Belgen.)

De vraag is wellicht vooral of niet-Belgen een recht op verblijf in België kunnen hebben. Dit recht ontzeggen wordt moeilijker naarmate je een groter deel van je leven in België verblijft. Maar dat kan dan opgelost worden door een lang verblijf te koppelen aan het aanbod op nationaliteitsverwerving. Op die manier kan je het recht op verblijf ontzeggen aan niet-Belgen, zonder dat je het ontzegt aan zij die hier al een groot deel van hun leven zijn en graag willen blijven. Je moet dan wel Belg willen worden. Maar is dat dan een onterechte vraag als je graag in België wil blijven wonen?

2 thoughts on “De nieuwe Vreemdelingenwet en het recht op verblijf in België

  1. Permalink  ⋅ Reply

    tl

    February 10, 2017 at 4:28pm

    Ik kan me niet van de indruk ontdoen dat hierboven de verkeerde vraag wordt gesteld. Uiteraard beschikt een land over het recht om mensen met een andere nationaliteit (onder bepaalde voorwaarden) uit te zetten of toe te laten. Waar het hier om gaat, is dat er thans een wet gestemd werd op basis van de welke mensen mét geldige verblijfstitel door een eenzijdige beslissing van de administratie, het land dienen te verlaten, op basis van een niet-aangetoond vermoeden en zonder (opschortende) rechterlijke controle. Dit zet de deur naar willekeur wagenwijd open. Er is – in bepaalde scenario’s die niet uitgesloten worden (in de commissie was sprake van verkeersboetes!) – geen mogelijkheid voor de betrokkene om zich hier zinvol tegen te verweren (er is geen opschortend beroep + er zijn nog zaken bekend waarbij DVZ uitvoerbare beslissingen van de RvV niet uitvoert). De vraag of dit vermoeden terecht is/was of niet, is van geen tel. Dit, gecombineerd met de erg vage voorwaardenomschrijving in de wet, geeft de ambtenaren in kwestie een quasi oncontroleerbare macht, die voor misbruik vatbaar is.

  2. Permalink  ⋅ Reply

    Annabel Cardoen

    February 15, 2017 at 9:03am

    Je laatste stelling kan voor mij alleen maar gelden als een dubbele nationaliteit mag. Ik moet eerlijk toegeven dat ik pas nu besef dat mijn man inderdaad best toch Belg zou worden, vanaf wanneer dit mogelijk is. Niet dat hij staatsgevaarlijk is, maar blijkbaar had ik het verschil tussen het verblijfsrecht en de nationaliteit toch onderschat. Ook al woont hij graag In België en noemt hij zichzelf nu al Belg, de nationaliteit afwijzen van zijn geboorteland, van zijn familie (die er woont) zou niet makkelijk zijn. En zou uiteindelijk een pleit worden tussen hart en verstand. Nu we nog niet voor de keuze staan, hij voldoet nog niet, heb ik echt geen idee of het wel logisch is dat verstand het moet halen.

Leave a Reply to tl Cancel reply

Your email will not be published. Name and Email fields are required.